Het was voor PVDA al een punt tijdens de provinciale verkiezingen in oktober en de partij blijft erop hameren: spoorlijn 20 tussen Hasselt en Maastricht moet opnieuw in gebruik genomen worden. "Op dit moment schiet Limburg tekort op het vlak van openbaar vervoer", redeneert federaal parlementslid Ayse Yigit uit Houthalen-Helchteren.
"Maar liefst 85% van de inwoners neemt de auto om naar het werk te gaan, vaak omdat er geen alternatief bestaat. We weten dat De Lijn moet besparen, maar er zijn 500 bushaltes verdwenen", gaat de politica verder. "Dat is aanzienlijk meer dan het nationale gemiddelde, wat de files verergert en onze ecologische voetafdruk vergroot."
Volgens de partij zijn het allemaal gevolgen van politieke keuzes. "Er is geïnvesteerd in het wegennet om verkeersproblemen te verhelpen. Dat is niet gelukt. Denk bijvoorbeeld aan blijvende files tussen Tessenderlo en Lummen."
Vooral het treinaanbod is volgens Yigit betreurenswaardig. "Verschillende gemeenten zoals Lanaken zijn amper of niet bereikbaar met de trein. Spoorlijn 20 is de oplossing om iets aan die schaarste te doen."
Haalbaar en realistisch
In totaal is spoorlijn 20 zo'n 17 kilometer lang. De laatste trein reed in 2020 over de sporen. In 2016 besliste Infrabel al om de sporen niet meer te onderhouden, net omdat er zo weinig treinen over reden. In 2018 besliste Nederland al om de lijn af te koppelen van het hoofdspoorwegnet.
Toch acht de PVDA haar eigen voorstel haalbaar en realistisch. "In 2014 hebben deskundigen een berekening gemaakt en toen zou het plan minder dan 70 miljoen euro gekost hebben", aldus Yigit. "Ik geef toe dat dat cijfer nu bijgesteld zal moeten worden, maar het grootste deel van de infrastructuur ligt er al. Er moet enkel 8 kilometer spoor heraangelegd worden tussen Beverst en Lanaken. Maar dat kan zonder onteigeningen."
Hoe is spoorlijn 20 eraan toe?
Bij spoorwegbeheerder Infrabel nuanceert men het voorstel van de PVDA. "Nieuwe spoorinfrastructuur bijbouwen kan zeker, op voorwaarde dat een spoorwegoperator vraagt om daar te kunnen rijden", legt Arno Falque van Infrabel uit. "We gaan geen sporen bouwen als er niemand wil over rijden."
De aanvraag kan zowel privé als openbaar gebeuren. In het eerste geval doet de spoorwegoperator het volledig op eigen houtje. In het tweede en openbare geval gebeurt het in opdracht van de overheid. "Die maakt dan de inschatting dat het nieuwe traject past binnen de openbare dienstverlening. In dit geval zou de NMBS de aanvraag doen", aldus Falque.
Na de aanvraag door een operator dient eerst een technisch onderzoek uitgevoerd te worden. Dat is in dit verhaal ook zeker het geval. Want hoe is spoorlijn 20 eraan toe? "Spoorlijn 20 wordt sinds 2020 niet meer gebruikt. De lijn is eigenlijk geschrapt", geeft Falque aan. "De afgelopen 5 jaar is de staat van de lijn dan ook niet meer gemonitord. De sporen worden niet meer opgemeten of gecontroleerd. Om achter de staat van de spoorlijn en eventuele kosten te komen, is meer onderzoek nodig."
Dubbelop met opvolger Spartacusplan?
Na het wegvallen van het originele Spartacusplan klonk de roep van de PVDA voor de herstelde treinverbinding enkel luider. Ondertussen wordt alles in het werk gesteld om met een elektrische trambus een opvolger te voorzien tussen Hasselt en Maasmechelen. Is de spoorlijn dan niet te veel van het goede?
Bij PVDA weerleggen ze het argument door te wijzen op de veelzijdige voordelen. "Enerzijds is er het sociale aspect. Via het spoor hoeven reizigers tussen Hasselt en Maastricht niet langer om te rijden langs Luik. Het blijft ook ecologisch beter. Anderzijds is er het economische luik. Met spoorlijn 20 creëer je een nieuwe verbinding tussen de haven van Antwerpen en de industrie in het Duitse Ruhrgebied", besluit Yigit.
Het federaal parlementslid zal het voorstel lanceren in de bevoegde commissie. Zowel de PVDA als andere partijen zullen er extra adviezen over laten formuleren. Het is voorlopig onduidelijk wanneer de resolutie besproken zal worden.