Nieuws
Nederland
Maandag, 03 mei '21 via Spoor Pro
Infrastructuur
516
Webmaster
Volgens teammanager projecten Maarten van Cann schaft NS circa 150 nieuwe rijtuigen per jaar aan. In totaal worden er de komende acht jaar 1.060 buiten gebruik genomen en ontmanteld. “Onze ambitie is om dat 100 procent duurzaam te doen. En daarbij niet iedere serie als apart project te zien, maar een herhalend proces in te richten.” Van Cann gaf namens NS een presentatie over het recyclen van treinen tijdens het online congres RailTech Europe.
Vandalisme
Het oude materieel, voornamelijk sprinters, dubbeldekkers en locomotieven, moet ontmanteld worden om ruimte te maken voor het nieuwe. “Er is een enorm gebrek aan parkeerruimte voor treinen in ons dichtbevolkte land en spoorinfra. Daarnaast trekken langdurig geparkeerde treinen vandalisme aan en gaan ze sowieso achteruit van stilstand.” Wanneer duidelijk is dat verkoop of renovatie geen optie, wil NS zo snel mogelijk overgaan tot ontmanteling.
“Hierbij is vooral van belang dat er geen verkeerd beeld ontstaat bij klanten van NS. Bijvoorbeeld, dat wij treinen slopen terwijl er reizigers moeten staan in de spits vanwege gebrek aan materieel. In het geval van de dieseltreinen waar we afscheid van hebben genomen was dat duidelijk. We willen uitstootloze treinen en daarom gingen de dieseltreinen uit dienst. Overigens worden deze treinen niet gesloopt, maar worden elders (in Polen red.) weer als trein geupcycled. Aan de andere kant hebben we de relatief nieuwe dubbeldekkers uit de jaren ’90 (VIRM) die worden momenteel gemoderniseerd in onze eigen moderniseringswerkplaats. Helaas is niet iedere trein geschikt voor deze aanpak.”
Plukken
Er zijn vier verschillende locaties in het land waar materieel staat opgeslagen. Op een centraal gelegen locatie worden materialen gedemonteerd voor hergebruik in andere treinen of voor een andere bestemming. Daarna gaan deze ‘geplukte’ treinen naar Amsterdam Container Terminal. Een praktische locatie omdat er kranen binnen handbereik zijn en het terrein goed bereikbaar is met vrachtwagens en schepen. Daar kunnen de rijtuigen van de draaistellen gelicht worden en vervolgens op trucks of schepen worden geladen.
Vervolgens worden ze naar een van de drie metaalverwerkingsbedrijven gebracht waar NS mee samenwerkt voor verdere ontmanteling. “Het percentage dat gerecycled wordt moet op termijn 100 procent worden, maar momenteel zitten we op 97,7 procent voor reizigerstreinen (DDAR dubbeldekkers) en 99,7 procent voor locomotieven (type 1700).” Het percentage voor reizigerstreinen is volgens Van Cann lager omdat er veel kunststof in verwerkt zit dat lastig te recyclen is. Het gaat daarbij vooral om de plafonds en wandpanelen, maar ook om de stoelen. Bij de locomotieven zijn alleen de polyester neus en de stoel van de machinist niet of zeer lastig te recyclen.
Negatieve associatie
NS was in het verleden altijd terughoudend met het verkopen van componenten aan niet spoorgerelateerde partijen. Dit vanwege de herleidbaarheid naar NS. “Als er later iemand onzorgvuldig mee omgaat, zal dat altijd negatief afstralen op ons imago. Er zijn ooit plannen geweest om rijtuigen om te bouwen tot restaurant of studentenhuisvesting. Maar wanneer er dan iets mee gebeurt, een brand bijvoorbeeld, dan zal dat altijd geassocieerd worden met NS. Daarom waren we altijd terughoudend met de upcycling van componenten. Maar in afgelopen jaren twee jaar is daar wel verandering in gekomen.”
Sindsdien veel geëxperimenteerd met de upcycling voor B2B. Zo hebben we voor de SGM sprinters die we buiten dienst gaan nemen 31 producten geselecteerd die voor B2B doeleinden kunnen worden verkocht. We hebben hiervoor oogstkaarten samengesteld met specificaties en beschikbaarheid. Daar zitten ook collectors-items als noodremgrepen en deurbedieningspanelen bij. Willen het ontmantelen en verkopen van deze treinen zo veel mogelijk kostenneutraal doen. We richten ons met name op architecten en aannemers. Het verkoopplatform is al in gebruik. Voor particulieren doen we hetzelfde, maar dan via veilingen en de stichting Kans Centraal. Dat is een vrijwilligersproject van NS-medewerkers.”
Kantoormeubilair
“Verder hebben we onze upcycling shop op station Utrecht Centraal. Hier laten we zien wat we doen. We zijn er ook heel trots op dat we inmiddels voor de moeilijkst te recyclen onderdelen: de kunststof plafond- en wandpanelen, een oplossing hebben gevonden. Hiervoor sloten we een overeenkomst met een grote fabrikant van kantoormeubilair. Zij vermalen de panelen tot kleinere deeltjes en persen daar weer nieuwe bureaubladen van. Daarnaast laten we tassen maken van stoelbekleding of een tafeltennis- of voetbaltafel van oude treinvloeren. Oude vertrekstaten op stations worden hergebruikt om er lampenkappen of nestkastjes van te maken.”
NS ontmantelt circa 150 tot 200 rijtuigen per jaar. Het ontmantelen zelf gaat door het in stukken knippen van de wagons door een kraan met een grijper. Vervolgens worden de materialen in de losse brokstukken gescheiden. In totaal zitten er 21 verschillende materialen verwerkt in een reizigerstrein als de DDAR. Naast veel staal zit er ook veel aluminium, kunststof, koper, roestvrijstaal, rubber en glas in verwerkt. Deze materialen worden dus niet per onderdeel losgeschroefd, maar vermalen en daarna gesorteerd. Voor deze aanpak wordt volgens Van Cann gekozen omdat het minder tijd kost. “Op deze manier heb je een trein in een dag verwerkt, terwijl volledig demonteren een week kost. Het is dus veel sneller.”